بررسی پاسخ جوانه‌زنی سه گونه گندمی چندساله Stipa caucasica ، Festuca valesiaca و Poa densa به تیمارهای دود و حرارت

آتش­سوزی به‌عنوان یک عامل مهم تغییر جوامع گیاهی محسوب شده و باعث تغییرات پوشش گیاهی در طولانی مدت می­شود. اثرات عوامل مختلف مربوط به آتش مانند دود و حرارت بر جوانه­زنی را می­توان با شبیه­سازی آتش مورد بررسی قرار داد. در این مطالعه نمونه­های بذر سه گونه Stipa caucasica ،  Festuca valesiaca  وPoa densa   جمع‌آوری شده از منطقه مورد مطالعه در پارک ملی گلستان  در معرض تیمارهای مختلف شبیه­سازی دود (۱:۵۰۰، ۱:۱۰۰۰ و ۱:۲۰۰۰ نسبت حجمی مایع دود) و حرارت (۵۰، ۸۰ و ۱۰۰ درجه سانتی­گراد) قرار گرفته و به مدت ۴۵ روز در ژرمیناتور قرار داده شدند. جوانه­زنی گونه­ها به‌صورت شمارش در ده دوره مختلف انجام و پارامترهایی نظیر درصد جوانه­زنی و سرعت جوانه­زنی اندازه­گیری شد. در بین تیمارهای مختلف حرارتی اعمال شده بیش­ترین میزان سرعت جوانه­زنی در تیمار ۸۰ درجه و در گونه­های F.valesiaca   با مقدار a۹۸/۱±۱۵و درP.densa  با مقدار a۴۱/۳±۲۰ بود. اما بیش­ترین درصد جوانه­زنی در تیمار بدون حرارت در دو گونه  Festuca valesiaca  وPoa densa   و در تیمار مایع دود 1:2000 در گونه Stipa caucasica ،  با مقادیر 50، 99 و 15 درصد مشاهده شد. تیمارهای مختلف دود تاثیر معنی­داری بر جوانه­زنی نشان ندادند. معنی­دار بودن تاثیر تیمارهای حرارت به‌دلیل حساسیت گونه­ها به دماهای بالاتر می­باشد. بنابراین آگاهی از نوع پاسخ گونه­های مختلف می­تواند در برنامه­های اصلاحی و مدیریتی مرتع در مناطقی که مستعد آتش­سوزی هستند و یا زمانی که امکان ایجاد آتش­سوزی در مرتع جهت مطالعه فراهم نیست مفید واقع شود.